Iako je Katedra za geografiju osnovana 1950. godine kao jedan od šest nastavno – naučnih odsjeka Filozofskog fakulteta u Sarajevu, novi kvalitativni iskorak u institucionalnoj organizaciji geografa Bosne i Hercegovine predstavlja formiranje Prirodno – matematičkog fakulteta Univerziteta u Sarajevu, 1960. godine i Odsjeka za geografiju u okviru ovog fakulteta.
Organizacija nastavnog procesa je realizovana kroz različite nastavno – naučne predmete koji su objedinjeni u katedre za geologiju, fizičku, društvenu geografiju, regionalnu geografiju, te kabinet za metodiku nastave geografije.
Od tog perioda paralelno sa osnovnom obrazovnom misijom nastavnici i saradnici, nastarije Katedre za društvenu geografiju u Bosni i Hercegovini, Katedre za društvenu geografiju Odsjeka za geografiju Prirodno-matematičkog fakulteta Univerziteta u Sarajevu, su nastavili i intenzivirali svoj naučno – istraživački rad na komponentnom i kompleksnom društveno-geografskom proučavanju naše zemlje i svijeta.
Društvena geografija proučava prostor s njegovom društvenom organizacijom, strukturom te društvenim procesima. Bavi se proučavanjem međusobnih veza i odnosa ljudi, mjesta i okoliša, te kako oni prostorno i vremenski variraju preko i između lokacija. Društvena geografija ima pet glavnih polja istraživanja. Prva četiri – ekonomsko, socijalno, kulturno i političko – odražavaju i glavna područja savremenog života i discipline društvenih nauka sa kojima geografi uzajamno djeluju (naprimjer, ekonomika, sociologija, antropologija, politologija, međunarodni odnosi…); peta je historijska geografija.
Ekonomska geografija ima tradicionalni fokus na razmještaj i obrasce različitih proizvodnih aktivnosti – sa brojnim subdisciplinama, kao naprimjer, geografija poljoprivrede, industrijska geografija, geografija uslužnih djelatnosti – i na obrasce razmjene kao što je saobraćajna geografija. Savremena ekonomska geografija se bavi prostornim analizama ekonomskih aktivnosti, kao naprimjer, procesima donošenja odluka o lokacijama pojedinih preduzeća i njihovih pogona, regulatornim režimima individualnih država (uključujući politike napravljene kako bi privukle i zadržale investicije), i njihovim uticajem na prostorne obrasce ekonomske aktivnosti. Ekonomski geografi istražuju kako tržišta dobara i usluga su kulturalno stvorena i izmijenjena, te implikacije u mjestima proizvodnje i tamo gdje su radna mjesta stvorena i uništena.
Politička geografija se bavi proučavanjem države i njene teritorije – sa državnim vanjskim vezama i odnosima između vlasti i građana. Značajne njene subdiscipline su geografija konflikata i izborna geografija.
Socijalna geografija se bavi proučavanjem podjela unutar društva, prvobitno klasa, etniciteta, religije, spola, seksualne orijentacije i starosti i to sa prostornog aspekta. Kartiranje gdje se različite grupe nalaze uz detaljne uzročno-posljednične studije je uobičajena aktivnost, posebno u urbanim područjima, kao što je naprimjer istraživanje nejednakosti i konflikata.
Druge subdiscipline povezane sa socijalnom geografijom se ponekada promatraju kao posebne. Demogeografija ili geografija stanovništva proučava, između ostalog, tri najvažnije demografske karakteristike: fertilitet, mortalitet i migracije. Medicinska geografija se fokusira na obrasce bolesti i umiranja – kako se bolesti prostorno šire i kako varijacije u stopama morbiditeta i mortaliteta odražavaju lokalni okoliš.
U sklopu kulturne geografije mjesta i lokacije imaju centralni položaj prilikom istraživanja kulturalnih promjena koja uključuju miješanja ljudi sa različitih kulturnih područja. Interpretiranje različitih kulturnih pejzaža u skladu sa mišljenjem i radom lokalnog stanovništva jedan je od zadataka kulturne geografije.
Neka od najpopularnijih istraživanja unutar društvene geografije su u sklopu urbane geografije, a tiču se modela i analize lokacija unutar urbanih područja te proučavanja savremenih problema urbanih područja i života u njima. Posebnu pažnju u novije vrijeme privlače i istraživanja ruralne geografije poput ruralnog razvoja, siromaštva, beskućništva, socijalne isključenosti, i pristupa komunalnoj infrastrukturi.
Historijska geografija se bavi lokacijskim analizama kako bi rekonstruisala stvarni i imaginarni svijet prošlosti. Historijski geografi se već dugo vremena bave istraživanjima promjena u pejzažu te njihov rad danas govori i o globalnim okolišnim promjenama u prošlosti.
S obzirom na predmet i objekat društveno-geografskih proučavanja nastavno-naučni rad, u okviru Katedre prije uvođenja Bolonjskog principa, bio je realizovan uglavnom kroz nastavne predmete: Demogeografija, Osnove urbane geografije, te Opća ekonomska geografija.
Od akademske 2005/2006. godine, uvođenjem Bolonjskog principa studiranja i novih studijskih usmjerenja na Odsjeku za geografiju broj nastavnih predmeta, i u vezi s tim naučnih istraživanja, u okviru ove Katedre se povećava. Poseban doprinos angažmana naučnog i stručnog kadra unutar Katedre vidljiv je kroz realizaciju i učešće u većem broju domaćih i inostranih naučno-istraživačkih projekata, te učešće na brojim naučnim kongresima, konferencijama i simpozijima širom svijeta. Specijalizovana komponentna naučna društveno-geografska proučavanja nesumnjivo imaju široku primjenu u različitim oblastima privrede i razvoja društva naše domovine Bosne i Hercegovine, i to sa različitih aspekata kako je prethodno navedeno.
Šef katedre za društvenu geografiju: Dr.sc. Haris Gekić, vanredni profesor
Kontakt telefon: +387 33 723 742
E-mail: hgekic@pmf.unsa.ba
Broj kabineta: 517/IV